برای مدیریت مشاهده محتوای غیراخلاقی توسط نوجوان، ابتدا باید واکنش والدین صادقانه و آرام باشد تا فرزند قبح رفتار را درک کند. سپس با ایجاد نظارت هوشمندانه، جلوگیری از دسترسی تنها به گوشیها و استفاده از ابزارهای امنسازی فضای مجازی، از تکرار خطا پیشگیری شود. همچنین والدین باید به خوراک فکری او اهمیت دهند و منابع آموزشی و فرهنگی مناسب فراهم کنند.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، حجتالاسلام والمسلمین سیدعلیرضا تراشیون، کارشناس و مشاوره خانواده به پرسش و پاسخی در موضوع «مدیریت دسترسی فرزندان به محتواهای غیراخلاقی» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
* پسر چهاردهسالهام با گوشی پدرش عکسهای غیراخلاقی دیده است و خودش هم گوشی ساده دارد. چه راهکاری برای مدیریت این وضعیت وجود دارد؟
در اینگونه مسائل باید دو وضعیت را از هم تفکیک کنیم. گاهی فرزند متوجه میشود که ما از این موضوع آگاه شدهایم، و گاهی نه. در هر دو حالت، باید با یک رویکرد سنجیده و اصولی مسئله را پیگیری کرد.
اگر فرزند متوجه شده که ما فهمیدهایم، دو اقدام اصلی لازم است. نخست آنکه باید ناراحتی و اندوه خود را بهصورت جدی و صادقانه ابراز کنیم. حتی اگر مادر متوجه این موضوع شده است، میتواند با حالت تأثر و اندوه با فرزندش صحبت کند و بگوید: «این چه کاری بود که کردی؟ میدانی این کار چقدر اشتباه و ناراحتکننده است؟ من واقعاً نمیدانم با این رفتار چه کنم».
در این حالت، فرزند باید قبح و زشتی عمل خود را درک کند و به مرحلهای از آگاهی برسد که در ذهنش این تصور شکل بگیرد که «عجب اشتباهی کردم، کاش این کار را انجام نداده بودم، ببین مامان چقدر ناراحت شد، پس حتماً کار بدی بوده است».
گام دوم در چنین موقعیتی، پیشگیری از تکرار این اتفاق است.
پیشگیریها باید هوشمندانه و درعینحال آرام و غیرمستقیم باشند.
بهعنوان نمونه، والدین باید از این پس مراقبت بیشتری نسبت به گوشیهای خود داشته باشند، اجازه ندهند فرزند با گوشی در خلوت و تنهایی قرار گیرد، و فضای کار با گوشی را به محیطی مشترک و در معرض دید تبدیل کنند تا فرصت خطا کمتر شود.
اما در حالتی دیگر، ممکن است پدر و مادر از موضوع باخبر باشند ولی فرزند هنوز نداند که آنها میدانند.
در این شرایط بهتر است کودک را در وضعیتی میان «ترس و امید» قرار دهند؛ به این معنا که با لحنی غیرمستقیم و هشداردهنده بگویند: «مادرجون، یه وقت گوشی بابا رو برنداری و اشتباهی چیزی نبینی که نباید ببینی یا متنی نخونی که مناسب نیستها».
با این بیان، ذهن او درگیر میشود و احتمال میدهد شاید پدر و مادر از ماجرا اطلاع دارند، اما چون واکنش شدیدی ندیده، دچار تردید میشود و همین حالت بازدارنده است.
نکته دوم نیز مشابه مرحلهی دوم حالت قبل است؛ یعنی باید شرایطی فراهم شود که کودک دیگر با گوشی بهتنهایی نماند تا چنین موضوعی تکرار نشود. در واقع، این بخش همان اقدام پیشگیرانه است که باید با جدیت دنبال شود.
در ادامه، گاهی والدین میپرسند اگر ما به فرزندمان بگوییم نباید سراغ گوشی پدرش برود یا نباید به محتوای نامناسب دسترسی داشته باشد، ممکن است او برداشت اشتباهی کند و تصور کند که «من حریم خصوصی دارم، شما حق ندارید وارد آن شوید یا گوشیام را ببینید».
در حالی که قبلاً گفته شده بود گوشی در خانه نباید رمز داشته باشد. در پاسخ باید گفت اگر دقت کرده باشید، در بیان این هشدار از واژههایی استفاده میشود که هیچگونه تعارضی با اصل کنترل و نظارت والدین ندارد.
وقتی میگوییم «مبادا چیزهایی را ببینی که نباید ببینی»، ذهن کودک متوجه این نکته نمیشود که چرا این محتوا در گوشی پدر بوده، بلکه پیام هشدار دربارهی اصل رفتار است.
ممکن است پدر در حال جستوجو یا استفادهی عادی از اینترنت بوده باشد و ناخواسته محتوایی ظاهر شده باشد؛ چون متأسفانه فضای مجازی کاملاً امن نیست و احتمال مواجهه با محتوای نامناسب وجود دارد.
از سوی دیگر، اگر والدین آگاه و حرفهای از تلفن همراه استفاده کنند، میتوانند با نصب ابزارها و نرمافزارهای مناسب، محیط مجازی را برای خانواده و فرزندان امنتر سازند و از آسیبها پیشگیری کنند.
در پایان، چون به انتهای گفتوگو رسیدهایم، لازم است یک نکتهی کلیدی را یادآور شوم.
پدر و مادرها باید حتماً به «خوراک فکری» فرزندانشان توجه جدی داشته باشند. یکی از مهمترین بخشهای این خوراک ذهنی، مطالعه و انتخاب کتابهای مفید و آموزنده است.
همانگونه که در روایات معصومین آمده است، همانطور که برای غذایی که میخورید و برای مال حلال دقت میکنید، باید برای محتوایی که ذهن فرزندتان با آن تغذیه میشود نیز حساس باشید.
مطالبی که کودک میخواند یا میبیند، تأثیری عمیق بر شکلگیری شخصیت و باورهای او دارد. بنابراین، دقت در انتخاب منابع فکری و فرهنگی برای فرزندان در این دوران رشد، نقشی اساسی در سلامت فکری و اخلاقی آنان خواهد داشت.
منبع: حوزه
